Bajki, czy krótkie opowiadania, były i są wykorzystywane w nauce języka ojczystego, a ostatnio coraz częściej także w nauce języka obcego. Poprzez kontakt z pięknym językiem literackim dziecko szybciej nabywa kompetencji językowych, bogaci własny język, czerpie wzory komunikowania się, poznawania i wyrażania siebie i otaczającego świata w całym bogactwie. Wykorzystując literaturę możemy dzieciom stworzyć wiele okazji do rozwijania twórczej postawy wobec języka.
Na lekcjach języka obcego nauczyciel może korzystać z wielu metod i technik nauczania. Musi jednak pamiętać o bardzo ważnej zasadzie, mianowicie o dostosowaniu ich do potrzeb rozwojowych danej grupy wiekowej. W nauczaniu przedszkolnym oraz wczesnoszkolnym najczęściej stosowane metody to:
– metoda naturalna – wykorzystująca techniki naśladujące proces uczenia się języka ojczystego,
– metoda komunikacyjna – wykorzystująca techniki zachęcające do komunikowania się w języku obcym,
– metoda audiolingwalna – wykorzystująca techniki wyrabiające nawyki językowe,
– metoda reagowania całym ciałem – polegająca na reagowaniu całym ciałem na komunikaty nauczyciela.
Wśród technik pracy na lekcjach języka obcego w nauczaniu przedszkolnym oraz wczesnoszkolnym ważne miejsce zajmują piosenki, rapy, rymowanki, gry i zabawy, zgadywanki, historyjki, techniki dramowe i inscenizacje, projekty.
Atrakcyjność zajęć gwarantowana jest przez stosowanie różnorodnych ćwiczeń. Wykorzystanie bajek daje możliwość, z jednej strony, oparcia lekcji lub cyklu lekcji, na jednym temacie, z drugiej zaś wykorzystania różnych metod i technik pracy, gwarantujących różnorodność i atrakcyjność przez cały okres pracy z bajką. Teksty bajek mogą być przydatne do ćwiczeń wszystkich sprawności językowych. Ważną funkcję spełnia tu zabawa, która nieodłącznie towarzyszy dzieciom, a wykorzystana w pracy z bajkami pozwala na „bawienie się” językiem i naśladownictwo podczas odgrywania scenek.
Aby bajki spełniły swoją metodyczną rolę, do zadań nauczyciela należy bardzo dokładne przygotowanie lekcji, czy cyklu lekcji z bajką, przygotowanie ćwiczeń rozwijających wszystkie sprawności językowe, ćwiczeń atrakcyjnych dla uczniów i jednocześnie umożliwiających wielokrotne powtórzenia i utrwalenie poznanego materiału.
Wybrane sposoby pracy z bajką na lekcji języka angielskiego
Poprzez właściwy dobór odpowiednich technik pracy z bajką mogą one oprócz wprowadzania i utrwalania słownictwa oraz prostych konstrukcji gramatycznych rozwijać takie sprawności językowe, jak: słuchanie, mówienie, czytanie czy pisanie. Wpływają także na stosunek dziecka do świata. Uczą pracy w parach i grupie. Użycie odpowiedniej techniki w nauce języka angielskiego może być kluczem do przełamania nudy, a jednocześnie włączeniem uczniów do aktywnego uczestnictwa w zajęciach. Oto niektóre sposoby pracy z bajką na lekcji języka angielskiego:
1.Odwołanie się do umiejętności językowych ucznia na zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia zintegrowanego. Uczniowie chętnie uczą się nowych słów, zapamiętują je w kontekście poznanej sytuacji problemowej czy zadania do rozwiązania, może nią być np. bajka czytana po polsku. Kojarzą obraz, muzykę, ruch z opracowanym zwrotem czy słowem. Wykonują działania matematyczne, posługując się liczebnikami angielskimi, wymieniają rzeczowniki, stosując nazwy angielskie. Wzajemne przenikanie się elementów poszczególnych edukacji ułatwia zapamiętywanie i praktyczne stosowanie nabytych wiadomości. Przenikanie języka obcego do zajęć z kształcenia zintegrowanego wzbogaca zasób słownictwa o wyrażenia i zwroty wykorzystane później w zaplanowanych i zorganizowanych zajęciach i zabawach językowych. Realizacja treści kształcenia zintegrowanego pozwala na wprowadzenie elementów języka obcego do aktywności dziennej ucznia. Przykłady:
- edukacja polonistyczna – gromadzenie słownictwa wokół tematu dnia (family – mother, father, brother, sister), ćwiczenia gramatyczne (dog- dogs, cat- cats);
- edukacja matematyczna – użycie liczebników, wykonywanie działań;
- edukacja środowiskowa – nazywanie dnia i nocy (day- night), dni tygodnia (Monday, Tuesday, Wednesday, Thursday, Friday, Saturday, Sunday), pór roku (summer, autumn, winter, spring), kierunków geograficznych (east, west, south, north)
- edukacja artystyczna – śpiewanie piosenek, nazywanie przyborów do malowania, opisywanie obrazków;
- edukacja ruchowa– wykonywanie prostych poleceń (Sit down, Stand up, Look).
2. Przeprowadzanie typowych zajęć/lekcji z wykorzystaniem bajki napisanej w języku angielskim. Zajęcia/lekcje podzielone powinny być na trzy etapy:
Pre-storytelling:
część wprowadzająca i przygotowująca do zajęć. Jej głównym celem jest wprowadzenie w tematykę za pośrednictwem ćwiczeń rozwijających wyobraźnię i kreatywność uczniów, zapoznanie z podstawowym słownictwem występującym w bajce, umożliwiając w ten sposób zrozumienie treści, jak również wytworzenie odpowiedniej atmosfery i wprowadzenie dzieci w odpowiedni nastrój do słuchania, a więc zaciekawienie bajką.
While-storytelling:
główna część polegająca na zapoznaniu z bajką w różnorodnej formie – czytanie, słuchanie, oglądanie. Zmienianie form kontaktu z bajką sprawia, że poziom zainteresowania jest stale wysoki oraz umożliwia utrwalanie tego, co zostało wcześniej wprowadzone. Pierwsza prezentacja jest najważniejsza, od niej zależy, czy treść zostanie zrozumiana, czy się spodoba, czy uczniowie będą z zainteresowaniem kontynuować pracę z bajką.
Post-storytelling:
część, w trakcie której następuje wykorzystanie i użycie poznanych informacji, słownictwa, zwrotów czy wyrażeń w różnorodnych ćwiczeniach. Mogą to być elementy dramy, zajęcia plastyczne czy muzyczne, jak również gry powiązane tematycznie z treścią bajki, co pozwala w atrakcyjny sposób utrwalić materiał.
3. Wykorzystywanie technik teatralnych do nauki języka. We współczesnej dydaktyce języków obcych techniki teatralne cieszą się dużym uznaniem specjalistów. Techniki te zasługują na szczególną uwagę nauczycieli, gdyż podobnie jak gry i zabawy językowe, umożliwiają kompleksową realizację wszystkich najważniejszych zasad nauczania zorientowanego na ucznia. Techniki te posiadają szereg właściwości, które decydują o ich specyfice. Należą do nich: brak elementu współzawodnictwa, typowy interakcyjny charakter, rozwijanie mowy dialogowej. Składają się z trzech faz: przygotowawczej, realizacyjnej i kontrolnej.
W literaturze przedmiotu wyróżnia się trzy podstawowe typy ćwiczeń inscenizacyjnych: ćwiczenia typu ” odgrywanie ról”, ćwiczenia symulacyjne oraz gry sceniczne. Najłatwiejszymi w realizacji są ćwiczenia w odgrywanie ról. Są to rozmaite ćwiczenia dialogowe, odzwierciedlające typowe sytuacje przedstawione w bajce. Ćwiczenia symulacyjne, u podłoża każdego z nich leży zawsze konkretna sytuacja konfliktowa czy problem ukazany w bajce wymagający rozwiązania. Mają one duży walor dydaktyczny, ale wymagają dobrej czynnej znajomości języka. Utwory sceniczne pozwalają na utrwalenie całym fraz językowych, zdań a nawet dłuższych fragmentów odtwarzanych z pamięci, nie rozwijają więc bezpośrednio umiejętności kreatywnego mówienia lecz rozporządzają szeregiem innych walorów: artystycznych, poznawczych, ogólnokształcących i motywacyjnych.
Bajki są gatunkiem literackim, który dobry nauczyciel języka angielskiego nie powinien pominąć w swojej pracy metodycznej, ponieważ praca z nimi pozwala mu z jednej strony doskonalić wszystkie sprawności językowe, ale również urozmaicać lekcje języka angielskiego i motywować dzieci do pracy. Od jego kreatywności zależy w jaki sposób wykorzysta je na zajęciach. Musi przy tym pamiętać , że różnorodność użytych technik zwiększa proces przyswajania wiedzy, także w zakresie języka angielskiego
Konspekt lekcji „THE ENORMOUS TURNIP”
Materiały: prezentacja PP z obrazkami do bajki + audio (do ściągnięcia /odsłuchania poniżej)
Cele lekcji:
- ogólne: zapoznanie dzieci z treścią bajki o rzepce; utrwalenie słownictwa związanego z osobami, zwierzętami.
- szczegółowe:
- uczeń potrafi nazwać osoby (the man, the woman);
- uczeń potrafi nazwać zwierzęta (the dog, the cat, the mouse);
- uczeń potrafi powtórzyć nowe słownictwo po nauczycielu;
- uczeń potrafi zaznaczyć ilość usłyszanych słówek w bajce;
- uczeń potrafi wybrać prawidłową odpowiedź (multiple choice);
- uczeń potrafi wcielić się w postać jednego z bohaterów bajki;
- uczeń potrafi przeczytać na głos fragment tekstu.
Przebieg zajęć:
- Witamy się z dziećmi „Hello everybody”.
- Nauczyciel pokazuje dzieciom obrazek i pyta z czym im się on kojarzy.
- Nauczyciel wymienia słownictwo związane z obrazkiem – mówi: This is a man. This is a turnip. Następnie przypomina słówka: the dog, the cat, the mouse, the woman. Dzieci powtarzają za nauczycielem słownictwo.
- Dzieci słuchają bajkę po raz pierwszy oglądając jednocześnie prezentację multimedialną.
- Uczniowie podczas drugiego słuchania „wyłapują” z tekstu bajki ilość usłyszanych słówek.
- Kolejnym zadaniem jest wybranie prawidłowego zakończenia zdania – ćwiczenie w parze typu multiple choice.
- Uczniowie otrzymują maski bohaterów bajki: the dog, the cat, the mouse, the woman, the man. W trakcie słuchania muszą wstać gdy usłyszą słówko opisujące ich maskę.
- Chętni uczniowie odgrywają scenkę z bajki „The Enormous Turnip”.
- Uczniowie otrzymują karteczki z fragmentami tekstu bajki, oglądają prezentację multimedialną (czerowna ikona – kliknij w nią!), w trakcie której czytają w odpowiedniej kolejności swoje zdania.
- Ewaluacja zajęć.
- Podanie zadania domowego – narysowanie przez dzieci ulubionego warzywa.
Książki, bajki, drama, literatura – czy Ty też ich używasz na swoich lekcjach? Podziel się ze mną swoimi odczuciami w komentarzu 🙂
FP
Training exercises, at the heart of each of which there is always a specific conflict situation or problem shown in a fairy tale that needs to be solved.
The mutual interpenetration of the elements of individual education contributes to the memorization and practical application of the messages received.
Fairy tales are a literary genre that a good teacher of English should not ignore in its methodological work.